Leven met een vraag

Tijdens mijn vakantie kreeg ik opnieuw een vraag naar aanleiding van dit blog. Deze was eigenlijk het spiegelbeeld van de vraag naar een definitie, waar ik de laatste keer over schreef. “Eenvoud, is dat niet wat je lééft? Wat zich toont in wat je doet, hoe je leeft? Waarom zou je er dan over schrijven?”

Dat is een goede vraag. Inderdaad draait het wat mij betreft bij eenvoud om hoe je leeft. Dat kan zich in van alles uiten: hoe je je gedraagt, wat je doet, zegt, eet, draagt, in je huis neerzet. Hoe dat er dan uitziet kan iedereen voor zichzelf invullen. Dus ja, waarom erover schrijven? Maak je het dan juist niet weer ingewikkeld?

Het is een vraag waar ik niet direct een antwoord op kan geven. Dat zijn de beste. Je moet er op kauwen, ermee rondlopen, hij blijft in je achterhoofd meespelen bij wat je doet en leest, in gesprekken die je met anderen hebt. Geleidelijk beginnen er dan gedachten op te komen, mogelijke antwoorden. Dat hele proces maakt je wijzer, en het antwoord dat je misschien uiteindelijk geeft wordt er rijker van, doorleefder.

Kauwende op deze vraag realiseer ik me dat hij aan hetzelfde raakt als wat ik beleef in zenles geven. Bij de zenbeoefening gaat het om de eigen, directe ervaring van de meditatie en de inwerking daarvan op je leven. Om openheid van geest en bevrijding van alles dat die openheid belemmert. Over het leren herkennen van wat er allemaal belemmerend of bevrijdend kan werken. Vooral dat laatste kan een hele klus zijn, omdat je lang niet altijd herkent wat je belemmert of bevrijdt; en wat je niet herkent bestaat meestal niet voor je. Dus wat valt er dan te bevrijden?

Ook in het lesgeven voel ik me regelmatig geconfronteerd met de vraag: waarom erover praten of schrijven? Ga maar gewoon zitten en ga het zelf maar ervaren. Ik kan het toch niet echt uitleggen. Ik kan er alleen maar, zo goed en zo kwaad als ik kan, naar verwijzen. Pas als je het zelf gaat ervaren, ga je beseffen wat ik bedoel.

Maar ja, als je er niet in ieder geval een beetje over hoort, iets geschetst krijgt van wat er mogelijk is, herken je dan wat je ervaart? Blijf je dan nieuwsgierig, toegewijd aan je oefening? Het zijn niet de minste leraren die erop wijzen dat niemand het redt zonder de aansporing en stimulans van leraren en mede-beoefenaars. Dat is ook mijn eigen ervaring. Dus ook al leer je het niet door erover te horen, of te lezen, het is de vraag wat je leert zónder erover te horen of te lezen. Een mooie paradox.

Naar mijn gevoel werkt het net zo met eenvoud. Als je, in alle complexiteit van ons moderne bestaan, meer eenvoud zoekt in je leven, wat is dat dan? Hoe doe je dat? De kans is groot dat je naar voorbeelden op zoek gaat. Lezen, filmpjes op YouTube bekijken, er met je vrienden over praten. Op de een of andere manier zal wat je erover hoort, of leest, mee gaan werken in hoe je eenvoud in je leven brengt.

Ik heb meerdere mensen gecoacht die het lastig vonden om in de veelheid van mogelijkheden die hun leven en werk hen bood, hun weg te vinden. Het waren intelligente mensen, die zich er van bewust waren dat de ene keuze niet principieel beter was dan de andere. Omdat het daardoor voor hen complex bleef, kwamen ze steeds vast te zitten. Een eenduidige oplossing voor al die verschillende keuze-situaties was er natuurlijk niet, maar ze zochten wel naar meer eenvoud. Die vonden ze door te leren zichzelf in dat soort situaties steeds de vraag te stellen: “wat is eenvoud nu?” Het effect op hun gemoedsrust was indrukwekkend. Het leven werd er niet minder complex van, maar in hun beleving ervan ervoeren ze meer eenvoud.

Dat vind ik mooi van schrijven over eenvoud: zo’n ervaring te kunnen beschrijven. Hoe eenvoudig het is om meer eenvoud in je leven te ervaren door jezelf telkens een simpele vraag te stellen. Dat het dus niet een kwestie is van eens en voor al weten wat eenvoud is, maar het in iedere nieuwe situatie opnieuw te zien ontstaan, opnieuw vorm te geven. Dankzij het leren leven met zo’n vraag.

Dat vind ik mooi van schrijven over eenvoud: dat ik telkens nieuwe vragen krijg die me weer méér doen stilstaan bij dit onderwerp, waardoor het steeds meer kleur en diepte krijgt.