Bladeren vegen

Er ligt een grote hoop bladeren voor me klaar. Door mijn huisgenoot bij elkaar geblazen. Ik ga er bladcompost van maken, voor het tuinproject bij M. De bladerhoop slinkt met elke handvol die ik in een plastic zak stop. Intussen ligt er op het schoongeblazen erf natuurlijk al weer nieuw blad. Dat kan er ook nog wel bij. In een rustig tempo begin ik het bij elkaar te vegen. Met de bezem.

In mijn hoofd weerklinken stemmen die zeggen: wat een zinloos werk, het ligt zo weer vol. Dat werd me wel toegeroepen door voorbijgangers als ik het blad op de stoep voor mijn oude huis bij elkaar veegde. Ja, dat klopt. Het is letterlijk en figuurlijk monnikenwerk, dit blad vegen. In de zenkloosters is het zo’n typische taak die dagelijks wordt gedaan. Het pad schoonvegen is als je geest schoonvegen. Zo ervaar ik dat ook, het wordt terwijl ik bezig ben steeds stiller in mij. En daarmee wordt mijn bewegen ook steeds stiller. Alleen het geluid van de wind en ritselend blad is er nog, en de regelmatige swoesj van de bezem op het ritme van mijn adem. Blad vegen als meditatie in actie. Zo kan ik wel uren doorgaan.

De inspanning is voldoende om hem goed te voelen, terwijl ik hem in dit gestage tempo prima kan volhouden. Gezond dus ook nog. Bladblazers zijn erg handig als je weinig tijd hebt, net als elektrische maaimachines en heggenscharen. Maar ze ontnemen je ook die gezonde fysieke inspanning die we vroeger vanzelf hadden. Nu hebben we zoveel apparaten om ons leven gemakkelijk te maken, dat we naar de sportschool moeten om die broodnodige lichamelijke oefening te halen. De tijd die vrijgekomen is door al dat gemak, hoe vul je die in? Dat wordt dan de vraag. Of gaat dat vanzelf? En volgt dan dat gevoel van tijdsdruk, waardoor die apparaten nodig zijn om het allemaal nog te kunnen behappen? Daarom maar onderhoudsvriendelijke tuinen? Wat kwam er nu eerst? Apparaten om tijdsdruk op te lossen of vrije tijd dankzij apparaten? Wie weet het nog? Wie staat daar bij stil?

Steeds vaker vind ik monnikenwerk fijn werk. Gewoon met mijn volle aandacht bezig zijn met zo’n klusje dat telkens weer terug komt. Het is nooit klaar. Ik herinner me het verhaaltje over een zenmeester die, toen de monniken het pad prachtig schoongeveegd hadden, aan de boom schudde zodat er weer nieuw blad viel. En mij komt weer het beeld voor ogen van de gevelsteen die ik ooit fotografeerde in Amsterdam: Nooit Volmaakt. Dat draag ik inmiddels al zo’n veertig jaar als mijn motto mee: als een herinnering dat niets ooit volmaakt is, noch vol-maakt. Dus dat het goed is om op een gegeven moment, als ik het gevoel heb dat er genoeg is gedaan, te stoppen, af te ronden, voor nú. Als het om een project gaat dan ook samen te vieren dat het, voor nú, klaar is.

Maar ‘nooit vol(-)maakt’ is ook altijd een aansporing geweest: om weer door te gaan, verder te gaan, na het feestje, na het rusten. Omdat er altijd wel weer meer te doen viel. Voor mij, voor iedereen. Voor mij soms op een andere plek, omdat er op de oude plek anderen waren die konden doorgaan; en er voor míj niets meer toe te voegen viel, ook al viel er weer meer blad – door de wind of door het schudden door de meester.

Het is nooit klaar. Zolang er leven is, is niets ooit klaar. Dat is de prachtige, krachtige symboliek van het bladvegen. Het doet goed daaraan herinnerd te worden. Swoesj swoesj….

Niets zo mooi overigens als een schoongeveegd pad waarop een nieuw blad neerdwarrelt.