Warmte

Gisteravond las ik op Facebook dat er op TV een documentaire werd herhaald over Boudewijn de Groot. Tijdens de uitzending zelf was ik met plantjes in de weer, en daar lokt zelfs Boudewijn me niet bij weg. Maar later op de avond heb ik hem alsnog gezien. Het was een prachtig portret. Van de man zelf, van zijn muzikale pad, van een leven dat al meer dan vijftig jaar om muziek draait. Een leven waarin hij zich – in elk geval muzikaal, maar vermoedelijk ook als mens – meerdere keren opnieuw heeft moeten uitvinden. Een leven gezien vanuit zijn eigen perspectief én dat van zijn naasten. Zijn vrouw, kinderen, broer en zus, zijn vrienden, die allen met warmte over hem spreken en de kritische beschouwing – juist daardoor? – niet schuwen. Twee rode draden in het verhaal dat zich ontvouwt zijn het laatste concert waarop hij zijn oude songs zingt, en de manier waarop hij aan zijn muziek werkt. Met zijn vrienden, en alleen. We kijken en luisteren met hem mee hoe een nieuw lied tot stand komt. Over zijn vader. Getiteld ‘Anamorfose’. Wat zoveel betekent als: alleen vanuit een bepaald perspectief krijg je een correct beeld van iets of iemand.

Het is een interessante verhaallijn in deze meer-perspectivische film. Boudewijn probeert een beeld te krijgen van wie zijn vader eigenlijk was en mede daardoor probeert de film een beeld te krijgen van wie Boudewijn eigenlijk is. Het lukt Boudewijn niet:

“het beeld verspringt
de stem vervormt
wat blijft is altijd weer het kader
sta niet verborgen
in de schaduw van de tijd
kom nader
aarzel niet kom nader

je was mijn vader”

En hoewel dit lied ook weer een licht werpt op de man Boudewijn de Groot, weet ik niet of ik aan het eind van de film (zelfs maar beter) weet wie hij is. Kan dat ooit? Ik denk het niet. Ook al vorm ik me tijdens het kijken een beeld van hem, het blijft een beeld. Een beeld van een bedachtzame, stille man die moeilijk te peilen is, volstrekt toegewijd aan en opgaand in de muziek; die vaak afstandelijk lijkt maar tegelijkertijd vanuit een diepere laag veel warmte uitstraalt. Vooral als zijn glimlach doorbreekt, op het moment dat iets lijkt in te zinken bij hem: een woord, een zin, een muzikale frase. Alsof hij het overweegt, proeft en herproeft en dan weet: het is goed zo. Een van zijn vrienden zegt ergens in de film: “er lijkt nog zoveel in hem verscholen te liggen dat er nog uit kan komen, dat ik denk: Kom nader, kom nog maar veel meer nader…”.

Zijn glimlach is zo’n anamorfose. Net als het beeld aan het einde van dat laatste concert met zijn oude repertoire, waarin hij op de klanken van Het Land van Maas en Waal dansend over het podium gaat. Niet bepaald de stijl die we van hem gewend zijn. De diepte van het menselijk hart is peilloos. Misschien is het ‘Kom nader’ nooit klaar. Maar in het moment van de danspas, een omarming of de glimlach is de warmte volledig voelbaar. Dan is er contact.

Vanochtend word ik ermee wakker. Zelfs in mijn eigen glimlach, nog voordat ik naar iets of iemand kijk, voel ik de warmte en het contact. De glimlach van de vrouw die ik onlangs heb ontmoet en die nu een keer per week bij me komt om samen te mediteren, legt én uit de verbinding. Als ze wegrijdt zie ik een vriendelijk ogende man die met een tablet foto’s maakt van ons gebouw. Hij komt nader. Zegt iets tegen mijn bovenbuurvrouw over onderzoek naar verduurzamen. Mijn hart maakt een sprongetje. Een andere buurvrouw vraagt “Wat gaat er gebeuren?” Het is de buurvrouw die het altijd koud heeft. Hij stelt haar glimlachend gerust. Ik knoop een praatje met hem aan en geniet van zijn enthousiasme en professionaliteit. Dat is ook warmte. Ik laat hem binnen rondkijken, waarmee zijn onderzoek vandaag verder geholpen wordt dan hij had verwacht. Als we afscheid nemen, op fysieke afstand maar met een glimlach, komt het onderwerp voor mijn blog van vandaag bij me op. Warmte. Dank je wel Boudewijn. Dank je wel Meneer de Onderzoeker. Voor even nader komen.